Τα πιο δημοφιλή θέματα διατροφής που σχετίζονται με το θυρεοειδή είναι :
- ΙΩΔΙΟ
Για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών απαιτείται η χρήση του Ιωδίου που λαμβάνεται μέσω της διατροφής ή ειδικών συμπληρωμάτων.
Η ανεπάρκεια ιωδίου μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη ή στην επιδείνωση παθήσεων του θυρεοειδούς.
Από τη διατροφή πηγές ιωδίου θεωρούνται το ιωδιούχο αλάτι, διάφορα θαλασσινά όπως φύκια και ψάρια, καθώς και μερικά ψωμιά και δημητριακά. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το θαλασσινό αλάτι δεν περιέχει φυσικά ιώδιο. Στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια έχει ιωδιωθεί το αλάτι της θάλασσας και αναγράφεται σε κάθε συσκευασία ως « ιωδιούχο άλας ».
Τα επίπεδα ιωδίου μπορούν να μετρηθούν στα ούρα ή στο αίμα ενός ατόμου, κάτι τέτοιο όμως δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμο επειδή τα επίπεδα αντανακλούν την περιεκτικότητα σε ιώδιο μόνο λίγα εικοσιτετράωρα πριν την μέτρηση.
Άτομα με διατροφικούς περιορισμούς ενδέχεται να διατρέχουν κίνδυνο για χαμηλό ιώδιο. Η σύσταση ενός συμπληρώματος ιωδίου 150 μg / d είναι ιδιαίτερα σημαντική σε αυτά τα άτομα και ιδίως σε γυναίκες που προγραμματίζουν μια εγκυμοσύνη ή είναι ήδη έγκυες ή μετά τον τοκετό και το θηλασμό, στις περιπτώσεις δηλαδή που οι ανάγκες ιωδίου είναι μεγαλύτερες.
Τα συμπληρώματα ιωδίου μπορεί να τα βρει κανείς σε φαρμακεία ή καταστήματα με προïόντα διατροφής μέσα σε πολυβιταμινούχα συνήθως σκευάσματα. Ιώδιο εμπεριέχεται ακόμα μέσα στη σπιρουλίνα και στα φύκια.
Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν ιώδιο ωστόσο πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση με τον Ενδοκρινολόγο διότι η λήψη υπερβολικής ποσότητας ιωδίου μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη λειτουργία του θυρεοειδούς ως αποτέλεσμα της περίσσειας ιωδίου όπως υποθυρεοειδισμός που προκαλείται από ιώδιο ή το αντίθετο, δηλαδή την παραγωγή περίσσειας θυρεοειδούς ορμόνης όπως ο υπερθυρεοειδισμός που προκαλείται από ιώδιο.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η χρόνια περίσσεια ιωδίου μπορεί να προκαλέσει αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, μέσα από την αύξηση της ιωδιωμένης θυρεοσφαιρίνη που μπορει να διεγείρει το ανοσοποοιητικό σύστημα του ατόμου.
Για αυτούς τους λόγους, η American Thyroid Association συνιστά την αποφυγή συμπληρωμάτων που περιέχουν> 500 μg ιωδίου ανά ημερήσια δόση. Και βέβαια θα ήτανε προτιμότερο ο ασθενής πριν λάβει συμπλήρωμα ιωδίου να έρθει σε συνεννόηση με τον Ενδοκρινολόγο του.
- ΣΤΑΥΡΑΝΘΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ
Διάφορα τρόφιμα έχουνε κατηγορηθεί κατά καιρούς ότι επηρεάζουν τη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς.
Ουσίες που είτε μειώνουν την ποσότητα του διαθέσιμου ιωδίου στον θυρεοειδή, είτε εκείνες που αναστέλλουν οποιοδήποτε από τα άλλα συστατικά της κανονικής παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών και μπορεί να προκαλέσουν μακροχρόνια την ανάπτυξη βρογχοκήλης ( διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα).
Λαχανικά όπως μπρόκολο, λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, λάχανο, γογγύλια, κουνουπίδι, πράσινα λάχανα και bok choy είναι πλούσια σε γλυκοσινολικά άλατα και άλλες ουσίες που παρεμβαίνουν σε διάφορα στάδια της οδού σύνθεσης των θυρεοειδικών ορμονών.
Η κατανάλωση αυτών λαχανικών σε υγιείς ποσότητες έχει σίγουρα τα οφέλη της, αλλά η υπερκατανάλωση και σε χρόνια βάση μπορεί να οδηγήσει ή να επιδεινώσει τον υποθυρεοειδισμό.
Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για το τι σημαίνει ακριβώς υπερκατανάλωση των συγκεκριμένων λαχανικών, και οι έρευνες πάνω σε αυτό το ζήτημα είναι πολύ περιορίσμένες.
Καλό είναι να αποφεύγεται η καθημερινή κατανάλωση αυτών των λαχανικών και σε πολύ μεγάλες ποσότητες ( είναι πολύ της μόδας για παράδειγμα η λήψη ροφημάτων και χυμών μπρόκολου σε καθημερινή βάση για αποτοξίνωση! ) .
Προσοχή! δεν υπάρχει απολύτως καμία ανάγκη να σταματήσουμε εντελώς αυτά τα υγιή τρόφιμα. Το σίγουρο είναι ότι μια ισορροπημένη διατροφή, που περιλαμβάνει σταυρανθή λαχανικά σε λογικές ποσότητες δε θα παρουσιάσει κανένα πρόβλημα στην υγεία του θυρεοειδούς και στις περιπτώσεις που κάποιος νοσεί από οποιαδήποτε πάθηση του θυρεοειδούς αδένα καλό είναι να συμβουλεύεται τον Ενδοκρινολόγο του για την απόκτηση των σωστών διατροφικών συνηθειών.
- ΣΟΓΙΑ
Τα προϊόντα σόγιας, όπως γάλα σόγιας, tofu, σάλτσα σόγιας, tempe και miso, περιέχουν ισοφλαβόνες - πολυφαινολικές ενώσεις που ταξινομούνται επίσης ως φυτοοιστρογόνα για τα οιστρογόνα αποτελέσματά τους. Επειδή οι ισοφλαβόνες μπορούν να αναστείλουν τη δράση της υπεροξειδάσης του θυρεοειδούς, η οποία απαιτείται για τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών, η διατροφή πλούσια σε σόγια μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για υποθυρεοειδισμό.
Επίσης είναι πιθανό να απαιτείται υψηλότερη δόση αντικατάστασης θυρεοειδικής ορμόνης σε ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία για υποθυρεοειδισμό και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες σόγιας.
Σε φυσιολογικά ευθυρεοειδικά άτομα που ζουν σε περιοχές με επάρκεια ιωδίου, η κατανάλωση φυσιολογικών ποσοτήτων σόγιας έχει πιθανώς πολύ λίγες, αν υπάρχουν, δυσμενείς επιπτώσεις στη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.
Ωστόσο η μακροχρόνια και σε μεγάλες ποσότητες κατανάλωση σόγιας μεταξύ των ευθυρεοειδών και των υποκλινικά υποθυρεοειδών ατόμων έχει συσχετιστεί με μόνο μικρές αυξήσεις στα επίπεδα ορμόνης διέγερσης θυρεοειδούς (TSH) στον ορό ενώ δεν αναφέρονται αλλαγές στα επίπεδα των ελεύθερων θυρεοειδικών ορμονών αυτών των ατόμων.
Μεγάλη προσοχή πρέεπει να δίνεται στην ένταξη της σόγιας στις διατροφικές συνήθειες των μικρών παιδιών με συγγενή υποθυρεοειδισμό. Μπορεί να χρειαστεί αύξηση της δόσης της λεβοθυροξίνης για την ικανοποιητική αντιμετώπιση των αναγκών τους σε θυρεοειδικές ορμόνες.
Συμπερσασματικά μια λογική, κανονική ποσότητα κατανάλωσης σόγιας είναι γενικά ασφαλής. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποφευχθεί η σόγια εντελώς εάν ένας ασθενής με υποθυρεοειδισμό υποβάλλεται σε θεραπεία με φάρμακα αντικατάστασης θυρεοειδικής ορμόνης.
Ωστόσο συστήνεται να γίνεται εξατομίκευση και ο ασθενής να συμβουλεύεται τον Ενδοκρινολόγο του για την απόκτηση των σωστών διατροφικών συνηθειών που προβλέπονται για την υγεία του.
- ΣΕΛΗΝΙΟ
Το σελήνιο είναι ένα μικροθρεπτικό συστατικό σημαντικό για το μεταβολισμό των θυρεοειδικών ορμονών.
Οι πλουσιότερες διατροφικές πηγές σεληνίου είναι θαλασσινά και κρέατα και κυρίως εντόσθια, κάποιοι τύποι ψωμιού, δημητριακά, πουλερικά, ψάρια και αυγά.
Παρόλο που η τοξικότητα σεληνίου συναντάται πολύ σπάνια , τα συμπτώματα υπερβολικής πρόσληψης περιλαμβάνουν ναυτία, αποχρωματισμός νυχιών, ευθραυστότητα και απώλεια μαλλιών, αδυναμία, καταβολή, ευερέθιστο έντερο και δυσάρεστη αναπνοή (συχνά περιγράφεται ως " αναπνοή από κατανάλωση σκόρδου").
Το ερευνητικό πεδίο για το σελήνιο και τη νόσο του θυρεοειδούς αφορά τη χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι το συμπλήρωμα σεληνίου στην αυτοάνοση νόσο του θυρεοειδούς μπορεί να είναι ευεργετικό, επειδή τα χαμηλά επίπεδα σελήνιου έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για βρογχοκήλη και ανάπτυξη όζων στο θυρεοειδή αδένα.
Η λήψη σεληνίου συνιστάται συνήθως για να μειώσει τον τίτλο των αυτοαντισωμάτων του θυρεοειδούς αδένος σε ειδικές περιπτώσεις ( σε νόσο Graves, σε οφθαλμοπάθεια Graves, σε γυναίκες που επιθυμούν εγκυμοσύνη με θετικά υψηλά αντισώματα θυρεοειδούς στον ορό ) Σε αυτόν τον πληθυσμό, τα συμπληρώματα σεληνίου μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και την πορεία της νόσους.
Υπάρχει ισχυρή σύσταση οι ασθενείς να λαμβάνουν σελήνιο μόνο και αποκλειστικά μετά από συνεννόηση με το θεράποντα Ενδοκρινολόγο τους και μόνο για το χρονικό διάστημα που εκείνος θα τους προτείνει.
- ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ, ΧΑΛΚΟΣ και ΜΑΓΝΗΣΙΟ
Ο ρόλος του ψευδαργύρου, του χαλκού και του μαγνησίου στη σύνθεση και το μεταβολισμό των θυρεοειδικών ορμονών δυστυχώς δεν είναι καλά καθορισμένος.
Τα επίπεδα ορού σε ψευδάργυρο, χαλκό και μαγνήσιο έχουν συσχετιστεί με τα ελεύθερα ή ολικά επίπεδα ορμονών θυρεοειδούς στον ορό, αλλά μια μετα-ανάλυση έδειξε μια σχέση μεταξύ των επιπέδων ψευδαργύρου , χαλκού και μαγνησίου με τον καρκίνο του θυρεοειδούς.
Λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα στοιχεία, προτείνουμε ότι η συμπλήρωση αυτών των ιχνοστοιχείων αποκλειστικά με σκοπό την προώθηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς δεν υποστηρίζεται και πριν λάβει κανείς μακροχρόνια αυτά τα συμπληρώματα πρέπει να συμβουλεύεται τον Ενδοκρινολόγο του.
- ΦΘΟΡΙΟ
Το φθόριο βρίσκεται φυσικά στο περιβάλλον ή τεχνητά στο δημόσιο πόσιμο νερό (προστίθεται για την πρόληψη της τερηδόνας). Το βρίσκουμε ακόμα σε προϊόντα όπως τσάι, μεταποιημένα τρόφιμα, οδοντιατρικά προϊόντα, συμπληρώματα και τρόφιμα που ψεκάζονται με φυτοφάρμακα που περιέχουν φθόριο.
Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα παρατήρησης, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ποιος βαθμός έκθεσης σε φθόριο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία του θυρεοειδούς.
- ΓΛΟΥΤΕΝΗ
Η δίαιτα χωρίς γλουτένη είναι η συνιστώμενη δίαιτα των ασθενών που πάσχουν με κοιλιοκάκη.
Υπάρχει μια θετική συσχέτιση της κοιλιοκάκης και της αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας και αυτό είναι λογικό δεδομένου του γνωστού αυξημένου κινδύνου για άλλη αυτοάνοση διαταραχή, όταν κάποιος έχει ήδη διαγνωστεί με πρώτο.
Μετά από έρευνες όμως φάνηκε ότι η δίαιτα χωρίς γλουτένη ,που είναι τόσο ευεργετική για τους ασθενείς με κοιλιοκάκη και βελτιώνει κατά πολύ την ποιότητα ζωής τους, δεν έχει καμμία ευεργετική επίδραση τόσο στην μείωση της εμφάνισης της αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας όσο και στη βελτίωση της ήδη υπάρχουσας.
Συμπερασματικά η δίαιτα χωρίς γλουτένη δεν έχει καμία επίδραση στην θυρεοειδική λειτουργία με τα επιστημονικά δεδομένα που υπάρχουν μέχρι σήμερα.
- ΚΑΦΕΣ, ΤΣΑΙ και ΑΛΚΟΟΛ
Ο καφές, το τσάι και το αλκοόλ φαίνεται να μην έχουν καμία επίδραση στον κίνδυνο καρκίνου του θυρεοειδούς.
Ο καφές μειώνει την απορρόφηση της στοματικής λεβοθυροξίνης σε άτομα που υποβάλλονται σε θεραπεία για υποθυρεοειδισμό. Γι’αυτό και συστήνεται η κατανάλωση καφέ σε απομακρυσμένη ώρα από τη λήψη της θυροξίνης.
- ΒΙΤΑΜΙΝΗ D
Το πιθανό όφελος της βιταμίνης D ως προληπτικού ή θεραπευτικού παράγοντα για διάφορες ασθένειες του θυρεοειδούς παραμένει επιστημονικά μη τεκμηριωμένο.