Ο θυρεοειδής αδένας έχει βάρος 18-60 γρ. Αποτελείται από δύο λοβούς με σχήμα ωοειδές, που βρίσκονται εκατέρωθεν του λάρυγγα και της αρχής της τραχείας.

Οι δυο λοβοί ενώνονται μεταξύ τους στην βάση του λαιμού με το ισθμό του θυρεοειδούς αδένα.

Το βασικό συστατικό των θυρεοειδικών ορμονών είναι το ιώδιο.

Το ιώδιο προσλαμβάνεται από τον οργανισμό μέσω της διατροφής, απορροφούμενο από τον γαστρεντερικό σωλήνα.

Η μεταφορά του ιωδίου στο θυρεοειδικό κύτταρο οδηγεί στη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών Τ₃ (3,5,3΄-τριιωδοθυρονίνη) και Τ₄ (3,5,3΄,5΄-τετραιωδοθυρονίνη ή θυροξίνη).

Το τελικό αποτέλεσμα είναι η απελευθέρωση των θυρεοειδικών ορμονών Τ₃ και Τ₄ από το θυρεοειδικό κύτταρο και η έκκρισή τους στην περιφέρεια. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ορμονών αυτών κυκλοφορεί δεσμευμένο με πρωτείνες του πλάσματος και λιγότερο από 1% κυκλοφορεί ελεύθερο.

Για την αξιολόγηση της θυρεοειδικής λειτουργίας γίνεται μέτρηση :

• των θυρεοειδικών ορμονών , T₃ FT₃ T₄ FT₄
• της TSH, μιας ορμόνης που παράγεται στην υπόφυση και
• των θυρεοειδικών αυτοαντισωμάτων anti-Tg anti-TPO TSI(TRab)
• ΤΚΕ και CRP όπου χρειάζεται κ.α.

Η σωστή λήψη του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού του ασθενούς καθώς και η κλινική εξέταση από τον ειδικό Ενδοκρινολόγο είναι υψίστης σημασίας για την αξιολόγηση της σωστής λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.

Τέλος συμπληρωματικά για την αξιολόγηση της θυρεοειδικής λειτουργίας μπορεί να χρησιμοποιηθούν κάποιες από τις παρακάτω απεικονιστικές μεθόδους :

• ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ: προσδιορισμός μεγέθους του αδένους και ύπαρξης όζων. Υποηχογενείς όζοι με ανώμαλο περίγραμμα, κεντρική αιμάτωση και ύπαρξη αποτιτανώσεων χρήζουν περαιτέρω ελέγχου λόγω αυξημένου κινδύνου καρκινώματος θυρεοειδούς
• ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ΔΙΑ ΛΕΠΤΗΣ ΒΕΛΟΝΗΣ (FNA): υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση . Η βιοψία βάσει κριτηρίων θέτει τη διάγνωση ή την υποψία κακοήθειας σε όζους του θυρεοειδούς αδένα. Επίσης διαγιγνώσκονται άλλες αιτίες οζωδών αλλοιώσεων (θυρεοειδίτιδα, οζώδης υπερπλασία).
• ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ :

α) με ^99mTc : μέθοδος που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση εστιακής, πολυεστιακής ή διάχυτης αυτονομίας βάσει της πρόσληψης του ραδιοφαρμάκου. Οι όζοι διαχωρίζονται σε αυτούς που δεν προσλαμβάνουν το ^99mTc ή «ψυχροί» οζοι (κύστη, ινοαδένωμα, κακοήθεια) και σε αυτούς που προσλαμβάνουν το ^99mTc ή «θερμοί» όζοι (τοξική πολυοζώδης βρογχοκήλη κ.α.)

β) με Ι¹³¹: μέθοδος που χρησιμοποιείται για εντόπιση θυρεοειδικού υπολείμματος ή δευτεροπαθών εντοπίσεων με ολόσωμο σπινθηρογράφημα (whole body scanning - WBS) σε περιπτώσεις καρκινώματος θυρεοειδούς.

• ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΘΩΡΑΚΟΣ: χρησιμοποιείται για να διαγνωσθεί παρεκτόπιση ή συμπίεση τραχείας, διεύρυνση μεσοθωρακίου λόγω οπισθοστερνικής επέκτασης βρογχοκήλης
• MRI ΤΡΑΧΗΛΟΥ ή ΘΩΡΑΚΟΣ: χρησιμοποιείται για να διαγνωσθεί παρεκτόπιση ή συμπίεση τραχείας, διεύρυνση μεσοθωρακίου, εντόπιση οπισθοστερνικής επέκτασης βρογχοκήλης, διήθηση παρακείμενων ιστών ή λεμφαδενοπάθεια που θέτουν υποψία για κακοήθεια θυρεοειδούς.

Οι πιο συχνές ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΙΝΑΙ :

• ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ
• ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ
• ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΔΕΣ
  • ΑΥΤΟΑΝΟΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΔΑ HASHIMOTO
  • ΥΠΟΞΕΙΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΔΑ DE QUERVAIN
• ΟΖΟΙ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΑΔΕΝΑ
• ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ
• ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ