Η παχυσαρκία είναι το αποτέλεσμα μιας χρόνιας διαταραχής της ισορροπίας του μεταβολισμού ενός οργανισμού.
Πρόκειται για μια μάστιγα της εποχής και ο επιπολασμός της ολοένα και αυξάνεται τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως, εξίσου σε γυναίκες και σε άνδρες, αλλά το πιο λυπηρό είναι ότι αυξάνεται ραγδαία και στα παιδιά ( παιδική παχυσαρκία).
Στη συνήθη κλινική πρακτική στο ιατρείο μια πρώτη εικόνα της ύπαρξης της παχυσαρκίας δίνεται με τον υπολογισμό του δείκτη μάζας σώματος BMI, και αναλόγως τα ευρήματα η παχυσαρκία κατατάσσεται ως εξής :
BMI < 18,5 → Λιποβαρής
BMI = 18,5 – 25 → Φυσιολογικό βάρος σώματος
BMI = 25 – 30 → Υπέρβαρος
BMI = 30 – 35 → Παχυσαρκία σταδίου Ι
BMI = 35 – 40 → Παχυσαρκία σταδίου ΙΙ ( σοβαρή)
BMI > 40 → Παχυσαρκία σταδίου ΙΙΙ ( νοσογόνος )
Βέβαια πολλοί άλλοι παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στη βαρύτητα της παχυσαρκίας όπως είναι το φύλο, η ηλικία, η περίμετρος μέσης ( η κεντρική παχυσαρκία και το σπλαχνικό λίπος), οι συνοσηρότητες κ.α.
Οι αιτίες της παχυσαρκίας είναι πολλές και πολλές ενδοκρινολογικές ασθένειες δυνητικά προκαλούν ή συμβάλλουν στην ανάπτυξη και τη διατήρηση της παχυσαρκίας :
- Κληρονομικές : Γονιδιακές μεταλλάξεις και χρωμοσωμικές αναδιατάξεις (γονίδιο λεπτίνης ή του υποδοχέα της, γονίδιο POMC, M4R, Σύνδρομο Prader – Willi κ.α.)
- Περιβαλλοντικές : Διαταραχή του ενεργειακού ισοζυγίου
- Ανεπάρκεια ανδρογόνων στους άνδρες
- Περίσσεια ανδρογόνων στις γυναίκες
- Σύνδρομο ή νόσος Cushing
- Ωοθηκική ανεπάρκεια
- Εμμηνόπαυση
- Ψυχιατρικές διαταραχές
- Φάρμακα ( ψυχιατρικά, κορτιζόνη κ.α.)
- Υποφυσίτιδα
- Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης
- Βαρύς υποθυρεοειδισμός
Το αυξημένο σωματικό λίπος οδηγεί σε μια σειρά ορμονικών αλλαγών, με το πιο προφανές παράδειγμα να είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη. Επιπλέον, συνυπάρχουσες ορμονικές ασθένειες μπορεί να υπάρχουν και πρέπει να διαγνωστούν σωστά – κάτι που με τη σειρά του μπορεί να είναι πιο δύσκολο λόγω αλλαγών που προκαλούνται από το ίδιο το σωματικό λίπος. Υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και ορμονών, δηλαδή η παχυσαρκία να είναι η αιτία και η συνέπεια ορμονικών και άλλων αλλαγών, που αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά θα συνδυαστεί τελικά με μια σειρά από παθήσεις όπως:
- Σακχαρώδης Διαβήτης
- Αρτηριακή Υπέρταση
- Δυσλιπιδαιμίες
- Λιπώδης διήθηση ήπατος
- Καρδιαγγειακά νοσήματα
- Ουρική αρθρίτιδα
- Οστεοαρθρίτιδα
- Φλεβίτιδα
- Διαταραχές εμμήνου ρύσεως
- Υπογοναδισμός
- Υπογονιμότητα
- Καρκίνος
Η θεραπεία της παχυσαρκίας είναι δύσκολη, χρονοβόρα αλλά πολύ σημαντική , αναγκαία σε πολλές περιπτώσεις ασθενών για την αντιμετώπιση εμμέσως και πολλών μεταβολικών νοσημάτων και κατ’ επέκταση τη συνολική υγεία των ασθενών.
Δεν αρκεί μια απλή δίαιτα όπως πολλοί θεωρούν αλλά οι εξειδικευμένες γνώσεις του Ενδοκρινολόγου για μια σφαιρική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των ενδοκρινολογικών νοσημάτων που αυτή επιφέρει στον οργανισμό.
Η εκπαίδευση του ασθενούς σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής είναι πρωτίστης σημασία. Ο ασθενής πρέπει να αλλάξει τις διατροφικές του συνήθειες και να προσθέσει την άσκηση που ταιριάζει σε αυτόν.
Στις περιπτώσεις νοσογόνου παχυσαρκίας εκτός από την αλλαγή του τρόπου ζωής, έχουμε στη φαρέτρα μας και μια σειρά άλλων θεραπειών που μπορούν να συντελέσουν στην περαιτέρω και πολλές φορές θεαματική μείωση του σωματικού βάρους ( βαριατρικά χειρουργεία, φαρμακευτικά σκευάσματα ) και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της συνολικής υγείας του παχύσαρκου ασθενούς.